Gaan monumenten en duurzaamheid samen?
De rijksoverheid stimuleert haar inwoners tegenwoordig steeds meer om hun woningen te verduurzamen. Als je een monument bezit, roept dat de vraag op of monumenten en duurzaamheid wel samen gaan. Archipunt en de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) denken van wel en deze blog is de eerste uit een reeks om die gedachten te staven met feiten.
Monumenten zijn duurzaam, omdat ze lang geleden werden gebouwd en nog steeds bestaan. Maar monumenten zijn vaak nog niet klaar voor de toekomst, omdat hun energiegebruik hoog is en de kosten daarvoor alsmaar blijven stijgen. Dat schuurt, want aan de ene kant willen we dat monumenten blijven zoals ze zijn, met al hun oorspronkelijke details en materialen. Aan de andere kant zorgt gebruik ervoor dat het gebouw behouden blijft, en dan is betaalbaarheid en comfort (en dus isoleren) belangrijk.
Monumenten verduurzamen is best lastig, maar de laatste decennia zijn er steeds meer oplossingen onderzocht. Er is een keur aan isolatiematerialen op de markt die ook in historische panden goed toe te passen zijn, zonder dat de historische details verloren gaan. Voor de vensters (kozijnen inclusief ramen en glas) is het echter minder makkelijk tot een goede en betaalbare oplossing te komen. Dit komt omdat vensters van grote invloed zijn op de uitstraling van een gebouw. Daarom kun je die bij monumenten niet zomaar vervangen.
Een glazen uitdaging
Glas is een bijzonder bouwmateriaal, waarvan het productieproces in de afgelopen eeuw veel is veranderd. In de middeleeuwen werd glas geblazen, opengesneden en uitgerold tot een vlakke plaat. Na verschillende innovaties werd ‘getrokken glas’ de norm. Dit glas werd gemaakt door het glas uit de oven over een brede band te trekken en het tegelijkertijd licht te koelen, zodat het de platte brede vorm behield. Tegenwoordig wordt vooral floatglas gebruikt, waarbij gesmolten glas wordt uitgespreid over gesmolten tin. Deze techniek zorgde ervoor dat we heel vlakke en veel grotere glasoppervlakken konden produceren. Maar ook nu ontwikkelt de glasindustrie nog nieuwe methoden, om bijvoorbeeld de hardheid van glas te beïnvloeden of extra beschermingslagen toe te voegen.
